woensdag 16 maart 2011

Stralingspaniek

We schreven er niet eerder over, eigenlijk om onduidelijke redenen. Misschien omdat we in shock waren, of omdat we het gewoon niet wisten. Ik hoef niet te vertellen dat we geschokt en ontredderd voor de tv zaten (behalve Eef dan) en ontroerd keken naar mensen die uit hun huis getakeld werden, naar een kudde autootjes dat tegen een brug werd gesmakt en zelfs aangespoelde lijken zagen.

De media proberen via allerlei wegen verslag te leggen van de situatie ter plaatse, en al snel werd een zowel geruststellend als verontrustend zinnetje steeds door allerlei nucleaire experts herhaald: het kan nooit zo erg worden als Tsjernobyl. Daar was sprake van een ongecontroleerde kettingdeling waarbij de kern van de reactor bloot kwam te liggen. De Japanse centrales zijn moderner dan de reactor destijds in de Oekraïne en anders ingericht. Desalniettemin worden er overal ter wereld maatregelen getroffen. Er worden delen van Japan ontruimd, de Japanse regering probeert het land een beetje gerust te stellen, in Finland slaan mensen hysterisch jodiumtabletten in, Rusland herleeft de jaren '80 en de WHO vertelt dat alles onder controle is.

Ik weet niet meer wat ik moet geloven maar ik vind het doodeng. Angst is een slechte raadgever maar ik heb er op de een of andere manier geen vertrouwen in dat de gevolgen van de problemen met de Japanse kerncentrales duidelijk zijn. Ook niet voor alle nucleaire geleerden bij elkaar. En kunnen "we" dus niet gerustgesteld worden. Ongecontroleerde kerndeling kan een mondiale dreiging zijn. Het stralingsniveau in Tokyo is nu al meer dan 20x hoger dan normaal, en dat terwijl de hoofdstad op 250 kilometer van Fukushima 1 ligt. Toch niet heel gek dat mensen zich zorgen maken.

Terwijl ik dit schrijf hoor ik via the Guardian dat er een nieuwe explosie in reactor 2 heeft plaatsgevonden en dat er in Tokyo paniek is uitgebroken. Alle toeristen vluchten het land uit en zelfs Japanse bedrijven gevestigd over de hele wereld halen hun medewerkers weg uit Japan. Ook het mediateam van de NOS wordt per direct teruggehaald. Ik hou mijn hart vast en denk aan de anti-kernenergieposter die vroeger in de woonkamer hing, in ons huis onder de rook van Borsele.

Ik hoop dat het goed afloopt. Voor Japan, de gezondheid van alle mensen daar en voor het land zelf. Ik betrap mezelf er ook op dat ik van harte hoop dat de discussie over kernenergie in Nederland, Europa en de wereld hoog oplaait. Extra controles binnen de EU is een verstandige start. En dat iedereen zich nogmaals afvraagt of kernenergie het risico waard is. Ook in Nederland. Want ookal is het gevaar op aardbevingen en tsunami's in ons land klein, wie denkt dat kernreactoren veilig zijn leeft in een sprookjeswereld.

12 opmerkingen:

  1. Ach, laten we vooral nuchter blijven. Het opwekken en gebruik van kernenergie is gewoon veilig. Tuurlijk, radioactieve straling is gevaarlijk. Als het vrijkomt. Maar wat te denken van alle schadelijke stoffen die iedere dag vrijkomen uit de verbranding van fossiele brandstoffen? En we iedere dag inademen en die neerslaat op onze leefomgeving? Gaan we dan ook geen auto meer rijden, omdat de verbrandingsmotor slecht is? Of alle fabrieken sluiten die ons leven zo aangenaam maken met alle hi-tech spulletjes waar we niet zonder kunnen? Niet meer ademhalen?

    Frankrijk heeft de meeste kerncentrales ter wereld. Hoor je ook niks over. In 1986 (25 jaar geleden) was er één ernstig incident in een verouderde, slecht onderhouden Sovjet kerncentrale. Nu is er een probleem - hoe ernstig ook - met een kerncentrale in Japan, na (let wel) de zwaarste aardbeving ooit gemeten èn een tsunami. What are the odds?

    Om je vraag te beantwoorden: het risico van kernenergie is zo klein, het dit idd het risico waard is. Een land als Japan heeft geen eigen grondstoffen om hun economie draaiende te houden, dus is er voor kernenergie gekozen i.p.v. bijvoorbeeld olie te importeren. Hartstikke slim van die Japanners. Kun je veel goedkoper produceren van tv's, auto's, telefoons. Ben je ook niet afhankelijk van al die dictators in het Midden-Oosten (de laatste dagen het 2e item in het nieuws) die hun bevolking onderdrukken met geld dat wij naar hen overmaken.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ben het met je eens hoor H dat we nuchter moeten blijven. Maar ook kritisch. En dan ben ik ook ten opzichte van het verbruik van fossiele brandstoffen en bijvoorbeeld de risico's die mijnwerkers lopen.
    Maar we verschillen van mening over of het het risico waard is.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik ben voor atoomstroom! hoe dan ook.
    Als alle veiligheidsmaatregelen worden nageleefd is het een heel schone en veilige brandstof!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ben een tevreden klant van Atoomstroom.nl en dus ook voor!

    Merkel's actie van gisteren om die Duitse dingen te sluiten, lijkt mij paniekvoetbal van de bovenste plank (en slecht voor ons aller electriteits-rekening!)

    Maar: of het slim is om die centrales te bouwen op dat soort aardbevingsgevoelige plekken als in Japan is gedaan, is (achteraf) inderdaad wel een vraag die gesteld moet worden. Deze aardbeving is wel heel extreem en toch gaat het tot nog toe relatief goed met die centrale (geen enorme kernramp). Laten we hopen dat dat goed blijft gaan!

    Oplossing voor de toekomst:
    Als wij nu in Borssele een paar van die dingen erbij bouwen in joint-venture met Japan, dan kunnen wij die atoomstroom hier op een veiliger plek opwekken en kan Japan die bij ons kopen. Win-Win!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. ik snap niet waarom die dingen wel bestand zijn tegene en aardbeving maar dat een tsunami (toch geen onbekende factor daar) alle backupsystemen weet uit te schakelen?
    Ik snap overigens ook niet waarom de info die we krijgen zo gering is..

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @hh: is het niet een actie voor de bühne dat bijvoorbeeld Merkel nu zegt: we gaan onderzoek doen en als deze crisis voorbij is, dan geconcludeerd wordt: het is hartstikke veilig? Dat zie ik ook nog wel gebeuren. Ook in NL. Het debat laait nu weer even op, maar behoudens grote ongelukken, zakt dit ook wel weer weg.

    @Lein: kritisch zijn is altijd goed. Afweging van risico's ook. Maar jij geeft de voorkeur aan fossiele brandstoffen als keuze tussen twee kwaden?

    Algemeen: is het niet zo dat mensen kernenergie in hun hoofd verbinden met atoombommmen (wat heel iets anders is)? Of omdat mensen bang zijn voor onzichtbare straling? Een gevaar wat je niet kan zien? Ik vind het opmerkelijk, omdat er volgens mij (ik heb dit niet wetenschappelijk gecheckt) dagelijks meer mensen dood gaan aan de gevolgen van de verbranding van fossiele brandstoffen dan er ooit aan doden door radioactieve straling als gevolg van een kernongeuk zijn gevallen.

    Tjernobyl wil ik niet wegpoetsen hoor, er is een straal van 30 km rond die stad nog steeds gesloten, maar vervuilen we de hele planeet en vergiftigen we onszelf, dieren en planten niet dagelijks in veel grotere mate met uitstoot van o.a. CO2?

    Waarom wordt er in de media zo hysterisch gedaan over kernenergie door dezelfde mensen die maar tamboereren over global warming? Kernenergie is toch juist klimaatneutraal? :-)

    O ja, Simon Rozendaal in Elsevier wijst er nog even fijntjes op dat de nieuwe Bertus Hendriks NOS-deskundige Wim Turkenburg een fervent tegenstander van kernenergie is. Tismaardatuhetweet.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Het bouwen van een kernreactor op een breuklijn getuigt niet echt van slim energiemanagment, ik begreep dat er meer belangen meespeelde zoals bijvoorbeeld het bouwen van reactoren in delen van Japan waar de werkgelegenheid een boost nodig had. Wat dat betreft zou Zeeuws-Vlaanderen natuurlijk een mooie kandidaat zijn :S

    Zelfs als alle veiligheidsmaatregelen worden nageleefd, en blijkbaar kunnen we daar niet vanuit gaan, is het risico te groot. Investeren in duurzame energie en regelgeving over het zuinig omgaan met stroom zijn veel veiliger en zinniger.

    Volgens mij moet de provincie Zeeland trouwens eerst nog een ander probleem in dat gebied oplossen voordat het kan beginnen met Borsele II.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @H, nee ik ben voor duurzame energie (jaja, ik weet dat we daarmee niet in de energiebehoefte kunnen voorzien. Daarom moet er daar ook een mentaliteitsomslag plaatsvinden). En ja, we vergiftigen de planeet en onszelf. Doe ik ook aan meehoor, ben geen heilig boontje. Maar je kan wel aan damage control doen. En volgens mij valt het aanbouwen van nieuwe reactoren daar niet onder.
    Oh ja, de rechtse media die met vingertjes naar linkse media wijzen. En andersom. Word ik ook zo moe van.

    @Eef, de communicatie van de Japanse overheden laat nogal wat te wensen over inderdaad. Er is veel onduidelijkheid en dat stimuleert juist ook het paniekgevoel.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ach ja, we weten allemaal wat de politieke kleur van Diederik Samsom is, maar ik vind dat hij het verdomd goed doet in al die praatprogramma's waar hij nu te gast is. De waardering van het vraagstuk hoeft dus niet iemands commentaar te kleuren. Dat mag in het politieke debat al genoeg.

    En over die fossiele brandstof, windmolens etc. Als dat de gehele energiebehoefte zou kunnen opvangen, zonder subsidies, dan zou dat uiteraard ideaal zijn. Maar zo ver zijn we nog lang niet en ik vraag me af of we daar ooit komen.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ter verduidelijking dan maar: Diederik Samson is Kamerlid voor de PvdA. Hij weet er indrukwekkend veel van en ik heb veel geleerd van zijn tweets de afgelopen dagen. Maar ik weet wat zijn achtergrond en insteek is. Maar hij deed het uitstekend.
    Als een journalistiek medium als het NOS Journaal een deskundige laat aanschuiven, mag de kijker best geïnformeerd worden welke pet iemand op heeft. Dat heeft niet zo veel met "links" of "rechts" te maken, maar wel handig als iemand zelf ook in het publieke debat een eigen positie inneemt. Vond het ook bijzonder dat tijdens de formatie Hans Hillen (CDA) overal commentaar zat te geven, alsof hij een neutrale observator was van het proces. Hij kreeg ook geen kritische vragen over wat zijn eigen rol was in het geheel (en die was aanzienlijk!) Ik vind de NOS vaak slordig in dat soort zaken. Hetzelfde geldt voor verslaggeving. Gerri Eickhof liet duidelijk doorschemeren wat zijn eigen standpunt is. Hij is verslaggever (doet dus verslag), de duiding doe ik zelf wel. Maar goed, we dwalen af.

    Wat ik zeggen wil, is: kernenergie is een prima energiebron. Als water en zonne-energie (van wind zie ik het niet zo zitten) in de toekomst ons nog meer kunnen helpen, prima. Maar we zullen ook zo langzamerhand iets moeten gaan bedenken. De fossiele brandstoffen raken in elk geval op.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Het enige dat ik over die standpunten wilde zeggen is dat dat dus op zich geen probleem hoeft te zijn, zo lang iemand die bij neutrale verslaggeving maar niet laat doorschemeren. Als Wim Turkenburg dat kan heb ik er verder geen problemen mee, hoor. Iedereen heeft een mening, natuurlijk, maar Samson is een goed voorbeeld van iemand die die mening achterwege kan laten als zijn pet daarom vraagt.

    Het is inderdaad ergerlijk om te zien dat sommige actualiteitenprogramma's het blijkbaar nodig vinden om je ook alvast een mening mee te geven. De conclusie kan de kijker toch zelf wel trekken? Zeker als iets echt 'schandalig' is...

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Derhalve stel ik voor dat er een keurmerk komt voor verslaggevers en ingeschakelde deskundigen. Een stempel op de bil en je mag aanschuiven.

    BeantwoordenVerwijderen