“If you can’t stand the heat…

Dit is een gastcolumn van gastcolumnist H

… stay out of the kitchen”. Eén van de beroemdste citaten van Harry S. Truman (1884-1972), de uitgesproken man uit Missouri, die van 1945 tot 1953 president van de VS was. De bijnaam van Missouri - zoals weergegeven op de kentekenplaten – is de “Show Me State”. Naar verluidt is die spreuk ontstaan, hetzij omdat de inwoners een beetje traag van begrip zijn, hetzij omdat het sceptische lieden zijn die niet zomaar alles voor waar aannemen. Dat laatste gold zeker voor Harry Truman. Ingeklemd tussen presidenten als Franklin Roosevelt, zijn directe voorganger, en zijn opvolgers Eisenhower en Kennedy, is Truman een beetje ondergesneeuwd. En dat is jammer, want hij heeft een grote invloed gehad op de loop van de geschiedenis. Gelukkig is er een geweldige biografie van David McCullough op de markt, met de weinig bijzondere titel: “Truman”. Lezen dus dat boek (zoals ikzelf nu aan het doen ben), want het onderwerp is fascinerend en de auteur is – zoals altijd – uitstekend op dreef. McCullough schreef ook biografieën over presidenten John Adams (tevens de titel, nu ook in Nederlandse vertaling én bewerkt tot een sterke 7-delige miniserie van HBO) en Teddy Roosevelt ("Mornings on horseback")

Truman had het ook nog eens goed bekeken met zijn ‘Little White House’ op Key West in Florida. Allerlei persoonlijke spullen zijn daar nog te vinden en de gidsen van de National Park Service die het huis beheert zijn goed ingevoerd en hebben overal wel een fraaie anekdote bij. De gids die Eef en mij rondleidde was al op leeftijd en kon zich nog herinneren dat hij samen met zijn vriendjes luidkeels “Give ‘em Hell, Harry” had geroepen toen ze Truman een keer over straat hadden zien lopen. Deze slogan ontstond toen een supporter dit spontaan uitriep tijdens een campagnetoespraak van Truman. De president reageerde gevat: “I don’t give them Hell. I just tell the truth about them and they think it’s Hell.”

Zo lezend over Truman, kun je eigenlijk niet anders dan respect voor hem hebben. Voor zijn eenvoudige afkomst, die hij nooit verloochende, voor zijn integriteit die onkreukbaar was, ook al werd hij door toedoen van de corrupte “boss” Pendergast van Kansas City in de Senaat gekozen, voor zijn recht-voor-zijn-raap antwoorden en gezouten uitspraken.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog meldde hij zich vrijwillig aan, ook al was hij al 33 (te oud om opgeroepen te worden), slechtziend (hij leerde de kaart van de oogarts uit zijn hoofd) en als boer sowieso al vrijgesteld. Als kapitein voerde hij een artilleriebataljon aan en bracht zijn 194 manschappen heelhuids thuis – waar hij zijn hele leven trots op bleef. Nadat hij zijn herenmodezaak failliet zag gaan tijdens de Depressie werd hij een politicus van een zeldzaam kaliber: niet uit op macht, vol met zelfrelativering, recht door zee en voor niemand bang. Na een mislukte moordaanslag door Puertoricaanse nationalisten werd hem gevraagd waarom hij zo kalm bleef. Zijn antwoord was dat hij tijdens de oorlog door experts was beschoten.

Voor een scherpe quote kon je bij Truman wel aankloppen: hij haatte Richard Nixon en liet geen kans voorbij gaan om dat aan het journaille te laten weten en hij was zeer sceptisch over John F. Kennedy. Los van diens relatieve onervarenheid kon in Trumans ogen een man die zijn eigen vrouw niet trouw was, ook op andere terreinen niet vertrouwd worden. (Hierbij moet ik altijd denken aan mijn goede vriend HH, die ooit precies hetzelfde tegen me zei, al had hij het destijds over Bill Clinton)

De mooiste anekdote over Truman heeft te maken met diens dochter Margaret, die zangeres (en later schrijfster) was. Na een optreden in 1950 tijdens haar vaders presidentschap, schreef een columnist van de Washington Post een vernietigende recensie. Daarop ontving de criticus een briefje van Margarets vader: “Some day I hope to meet you. When that happens … you’ll need a new nose and plenty of beefsteak for black eyes and perhaps a supporter below”.