Een nieuwe fascinatie

Een groot staatsman of een charlatan die ook nog eens een half miljoen soldaten de dood injoeg tijdens zijn veldtocht naar Rusland. En dan heb je het nog niet over al die andere oorlogen waar ook weer aan beide zijden ontelbaar veel slachtoffers vielen.

Toch zijn de meeste Fransen er wel uit: Napoleon was een groots (niet groot) man, die Frankrijk een allure gaf die deed denken aan, tja, aan een koningshuis. Want dat is het aparte, de Fransen wilden indertijd maar al te graag van het koningshuis af, maar sinds de revolutie, toen de aristocratie gevlucht dan wel onthoofd was, hebben ze telkens weer gezocht naar een nieuwe koning. Een staatshoofd dat zich gedraagt als een vorst, maar dan zonder monarchie. Met Napoleon werden ze hierin op hun wenken bediend.

Het liefdesleven van de kleine keizer is een soort soapserie. Eerst trouwde hij met de in Frankrijk nog immer zeer geliefde Joséphine, die hij vervolgens aan de lopende band bedroog met allerhande minnaressen (en zij hem ook, maar dan met minnaars), bij wie hij ook een aantal kinderen verwekte. Het huwelijk zelf bleef kinderloos, waarop Napoleon zich van haar liet scheiden (dat kon, hij was immers de keizer) en vervolgens trouwde hij met Marie-Louise van Oostenrijk. In eerste instantie omdat het strategisch handig was om Oostenrijk aan het keizerrijk te verbinden. Leuke bijkomstigheid was dat Marie-Louise een zeer wellustige dame was die er tussen de lakens wel pap van lustte. Een vrouw naar het keizerlijke hart.

Bij zijn tweede vrouw verwekte Napoleon wel een kind, een zoon, die hij Le Roi de Rome noemde. Het deed me denken aan Michael Jackson, die zijn zoon Prince Michael II noemde. Opvolging is belangrijk, of je nu de King of Pop of de keizer van Frankrijk bent. In zijn boek De kleine keizer merkt Martin Bril op dat zich bij Napoleon het probleem voordeed van de nouveaux riches: de oude upper class was verdwenen en de nieuwe adelstand wist niet hoe je je als nieuwe rijke diende te gedragen. Gevolg was dat het leven aan het hof veel leek op dat van een reallifesoap over Frans Bauer of André Hazes. Te veel geld om uit te geven, dus dan maar weer een nieuwe auto kopen voor je schatje (eentje met een parketvloertje, zou André H. zeggen).

Hoe het ook zij, de Fransen lopen nog steeds met Napoleon weg. Afgelopen maand reed ik de Route Napoleon, de route van Cannes naar Grenoble, die Napoleon aflegde na zijn terugkeer van Elba. Tijdens zijn terugkeer werd de keizer overal met open armen ontvangen en soldaten van het nieuwe regime sloten zich bij hem aan. En hoe verder men van hem in de tijd verwijderd raakt, hoe populairder hij wordt. Er zijn miljoenen büstes van hem in omloop, in elke stad is er wel een straat naar hem vernoemd, en in heel Frankrijk staan standbeelden en hangen schilderijen van de man, in legeruitrusting of in toga met lauwerkrans. Als je ervan houdt, ga dan zeker eens naar Corsica, daar heb je dit verschijnsel ook, maar dan op steroïden. Prachtig om te zien. Begrijpelijk ook, aangezien hier zijn geboortegrond ligt.

Probleem met Napoleon is wel dat er zo waanzinnig veel over hem geschreven is. Als beginpunt raad ik zeker het bovengenoemde boek van Martin Bril aan, maar wees gewaarschuwd: het werkt verslavend. Nu al staan er twee andere boeken over de keizer op mijn nog-te-lezen-lijst. Om te beginnen The Emperor's Last Island van Julia Blackburn. Ik ben bang dat ik er een nieuwe fascinatie bij heb.