Modern-klassiek

Ik hou van klassieke muziek en ik hou van moderne muziek. Maar een combinatie van die twee, modern-klassiek, daar is mijn oor (en ook mijn oog) niet aan toe.

Zondag was ik in het conservatorium in Den Haag bij een uitvoering van het orkest van vriendin M., die hier hoorn speelt. Je denkt misschien 'hoorn? wat is dat?', wel de hoorn is een mooi koperen blaasinstrument, in een rondje gedraaid, met een prachtig, warm geluid. Ik was al eerder naar concerten van haar geweest en inmiddels is mijn oor zo geoefend dat ik de hoorn er feilloos uit weet te plukken, terwijl ik deze vroeger steevast door elkaar haalde met de trombone.

De trombone speelde tijdens het concert een prominente rol, met name voor de pauze, toen er een stuk werd opgevoerd van Jan Sandstrom, getiteld 'Don Quixote of La Mancha'. Ik had er nog nooit van gehoord, maar goed ik ben dan ook niet ingewijd in de wondere wereld van de modern-klassieke muziek. En ik betwijfel nu ook of je het zo wel mag noemen, maar goed, ik ben oningewijd, dus het geeft vast niet. Ik heb vroeger eens met mijn vader naar het programma 'Vrije geluiden' gekeken en toen ontdekte hij plotseling 'zijn' instrument. Mijn vader dacht altijd dat hij te onhandig was om een instrument te bespelen en heeft zich daarom maar toegelegd op het beluisteren van muziek. Tot deze zondagochtend en deze klassiek-moderne uitvoering van modern-klassiek (door mijn vader altijd 'Chinese muziek' genoemd). Want wat kwam daar in beeld als volwaardig instrument? Een aquarium!

Vol vuur spetterde de muzikant met zijn hand in de bak met water, ondertussen geconcentreerd meetellend en de bladmuziek in de gaten houdend. Ik denk dat er een crescendoteken stond, want hij spetterde steeds harder. Mijn vader sprong verheugd op: kijk nou, míjn instrument, het aquarium! Even later begon ook nog iemand op alternatieve wijze de piano te bespelen, namelijk door de klep heel hard open en dicht te doen, en we zagen in gedachte al een leuk familie-orkest ontstaan.

Zo was het zondag niet, maar ook nu was er sprake van een alternatieve bespeling van het instrument. Niet alleen was er een prominente rol voor de trombone,veel prominenter nog was de rol van de trombonist. Van hem werd veel meer gevraagd dan het louter bespelen van zijn instrument: Hij heeft als een bezetene over het podium gehopt in de kikkerhouding, zijn instrument gedemonteerd en als zwaard gebruikt, hij heeft geschreeuwd en gezongen (Engels met een zwaar Spaans accent, want wat bedoelde hij nu toch met 'I must leave, maai haaart is blied'?), hij heeft als een musicerende Rambo zijn broekriem om zijn hoofd gebonden (die vervolgens tijdens het spelen over zijn ogen zakte, geen idee of dat erbij hoorde), met zijn colbert en zijn partituur gesmeten, en uiteindelijk zichzelf in de maag gestoken met de schuif van zijn trombone. Dit alles werd omlijst met wat ik a-tonale muziek noem, ik kan het in ieder geval niet zo goed volgen als er geen duidelijke melodie in zit.

Het stuk riep zeer verschillende reacties op bij het publiek: de meesten keken serieus en meelevend toe, die waren dit hartstikke gewend en vonden het de normaalste zaak van de wereld. Een enkeling viel in slaap en ik heb ook iemand teletekst zien lezen op zijn mobiel. Een handjevol anderen schoot in de lach en dat was de groep waartoe ook ik behoorde. Ik moet zeggen dat ik genoten heb, maar of dat om de juiste redenen is weet ik niet. Maar ach, daar gaat het toch niet om? Gewoon lekker luisteren, kijken en genieten, waarvan dan ook.

Het tweede deel was een stuk toegankelijker en heb ik genoten van Tsjaikovski's vierde symfonie en natuurlijk van vriendin M., die geflankeerd werd door aan de ene kant een man van 75 die de hel van '63 had geschaatst en aan de andere kant een woeste versie van Jan Vayne, in het dagelijks leven boomchirurg, beiden ook op de hoorn. Binnenkort ga ik weer naar een concert van M., wederom Tsjaikovski en ondanks de amusementswaarde van modern-klassiek, is het toch wel een opluchting dat ik niet bang hoef te zijn de andere concertgangers af te leiden met mijn gegniffel.