Het orgeltje van yesterday*

Mijn broer en ik hebben op dezelfde lagere school gezeten, en een heel bijzondere, namelijk de school met den Bijbel. Ik kan over alle aspecten van deze school een Voskuil-eske romanserie volschrijven, maar ik zal me nu proberen te beperken. Ik moest namelijk aan mijn lagere school denken door een vorige column van Eef waarin zij op het eind schrijft over liefdadigheidszendingen die bestaan uit felgekleurde acrylen truien en orgeltjes.

Bij mij op de lagere school speelden de meisjes blokfluit (en later dwarsfluit) en de jongens speelden orgel (en later nog steeds orgel). Mijn broer en ik konden niet achterblijven. Ook op een School met den Bijbel kennen ze peer-pressure. Ze noemen het waarschijnlijk anders, groepsverzoeking of iets dergelijks, maar het bestaat. Mijn broer ging als eerste overstag nadat hij bij een vriendje thuis zijn elektronische orgel had gezien. Ik begrijp het ook niet, maar wie ben ik om te oordelen, ik speelde blokfluit! (en later dwarsfluit) Hij moest en zou ook een orgeltje. Even voor de duidelijkheid: een elektronisch orgel brengt dus niet hetzelfde bombastische geluid voort als een kerkorgel. En je kan er ook niet op spelen als op een piano. Nee, het elektronisch orgel is een klasse apart. Het is moeilijk het geluid te beschrijven dat geregeld bij ons door de huiskamer klonk. Een beetje snerpend en zeurderig, meestal melodieën van oude nummers die nooit echt hits zijn geweest. Een van de grootmeesters van het elektronisch orgel is Stef Meeder. Niet geheel onlogisch stond er elke week een advertentie voor zijn orgelcursussen op de achterkant van de NCRV-gids, een kalende gebruinde man die een immens kunstgebit bloot lachte. Het volgende filmpje http://www.youtube.com/watch?v=dB6N0r2N9VM geeft een goede indruk van het geluid dat en de melodieën die het elektronische orgel voortbrengt. Als iemand geheel tegen mijn verwachting in de ‘my sweet gipsy rose medley’ wel al kende, dan hoor ik het graag en neem ik mijn opmerking over ‘nooit echt hits’ terug. Terwijl ik dit schrijf staat het filmpje nog steeds aan en hoor ik volgens mij een draaiorgel-vertaling van ‘Please release me’, dus ik moet de opmerking misschien meteen al terugnemen of ik ben een bejaarde. Dit is trouwens ook een heel sfeervol filmpje http://www.youtube.com/watch?v=JT-SfTSr6_Q&feature=related, het in en out faden van dansende vijftigers in de jaren ’90 maakt het helemaal af.

Maar goed, ik dwaal af, terug dus naar het orgeltje van mijn broer. Het orgeltje is gekocht bij een orgelwinkel aan de Dorpsstraat in Z, bij een dikke, onwelriekende man, die kort daarop ook de orgelleraar van mijn broer werd. De winkel is inmiddels failliet, gek genoeg, want ik dacht altijd dat de zaak heel goed liep, daar de dikke, onwelriekende man altijd in een heel grote Mercedes reed. Later kwam ik erachter dat juist mannen in heel grote Mercedessen als eerste failliet gaan. En door de ontkerkelijking heeft het orgel vast ook aan terrein moeten inleveren aan stoere instrumenten als de gitaar en het drumstel.

Mijn broer heeft het orgelspelen lang volgehouden, tot diep in zijn middelbareschooltijd, en dat zonder gepest te worden, wat ik een prestatie van formaat vind. Na de onwelriekende man kreeg hij les van diens sidekick die voor zichzelf was begonnen in een van de drive-inwoningen bij ons achter. Deze man had een artiestennaam. Een beter voorbeeld van totale zelfoverschatting heb ik nog nooit meegemaakt. Ik zal zijn naam niet weggeven, maar mijn vader noemde hem altijd Carlos Kernhem en daar leek zijn artiestennaam inderdaad op. Op zijn website zegt hij over het elektronische orgel: “Het volwassen instrument waar ook bij jongeren weer een grotere interesse voor is.” Dat laatste gelooft natuurlijk niemand en met zo’n zin maak je het alleen maar erger.

Na de middelbare school, toen mijn broer ging studeren, heeft het orgeltje nog een paar jaar werkeloos bij mijn ouders in de woonkamer gestaan. Onbegrijpelijk, want het is werkelijk een onooglijk object, hoewel het wel goed matchte met de witte schrotenwand waar hij tegenaan stond. Op een gegeven moment waren mijn ouders het zat en besloten zij het ding aan te bieden aan de rommelmarkt van de kerk. Dit lijkt een done deal, maar helaas, het orgeltje werd geweigerd! Blijkbaar was er eind jaren ’90 een enorm overschot aan elektronische orgels, met alle gevolgen van dien. De kerk had echter wel een alternatief bedacht. Een van de leden van onze kerk ging eens per jaar naar Roemenië om een zustergemeente van spullen te voorzien. Wellicht dat daar wel behoefte was aan ons elektronische orgel, voor gebruik tijdens de kerkdienst. Er was echter wel een voorwaarde verbonden aan de gulle gift: mijn ouders moesten zelf betalen voor het transport van het orgel naar Roemenië, namelijk honderd gulden. Uiteraard waren mijn ouders in eerste instantie verontwaardigd, maar omdat ze het fijn vonden dat het orgel een goede bestemming kreeg, gingen ze toch overstag.

Mijn vader is er nog steeds van overtuigd dat er een luchtje aan de zaak zat en verdenkt de man die het orgel tegen betaling meegenomen heeft ervan het ding bij de Duitse grens in een greppel te hebben gedumpt en weer terug naar Z te zijn gereden. Een soort afrekening in het criminele circuit. En dat heeft het orgeltje toch niet verdiend…

*Rutger Kopland, Amsterdam 1968