Sprezzatura

Het is best moeilijk om iets moois te schrijven over iets dat mooi is. Vaak kom je niet verder dan 'het is heel erg mooi', 'het is prachtig', 'weergaloos', 'indrukwekkend'. Iets grappigs omschrijf je al snel met 'grappig' en als iets lekker is dan zeg je 'lekker'. Wil je je origineler uitdrukken, dan is het al snel gezocht. Zo niet de schrijver van het juryrapport van de P.C.-Hooftprijs (een lastig woord als je nogal gevoelig bent voor spaties en koppeltekens). De prijs gaat in 2011 naar Henk Hofland. Mocht je je afvragen waarom, dan moet je zeker even het juryrapport lezen, want daar heeft iemand heel erg zijn best gedaan om over te brengen dat Hofland echt heel erg bijzonder is:

Niemand hier te lande heeft de afgelopen zestig jaar zo nauwlettend en tegelijk zo gedistantieerd, zo scrupuleus en tegelijk met zoveel sprezzatura én met een van ijzeren discipline getuigende volharding en continuïteit de maatschappelijke toestand gepeild.

Al lezend droom ik weg naar de computerkamer van de schrijver van het juryrapport. Daar zit ze, ze heeft weer genoten van de column van S. Montag. De kekke gele leesbril, die aan een touwtje om haar nek bungelt, zet ze op haar neus en ze leest na wat ze zojuist geschreven heeft. Hoe zeiden ze dat nou bij die cursus Italiaans die ze met Gerda in Toscane had gevolgd? O ja, 'sprezzatura'. Prachtig woord. Fijn dat ze het nu eindelijk kan gebruiken. Sluit ze meteen aan bij de gemiddelde lezer: vrouwen van boven de 50 met een talencursus en een moestuin.

Sprezzatura. Wat is dat? Ik moest het opzoeken. En ik heb ervoor doorgeleerd. Ik verwachtte verwezen te worden naar allemaal Italiaanse websites, maar nee, de Italianen gebruiken het woord blijkbaar weinig. De Engelsen veel meer. Op wikipedia vond ik de volgende uitleg:

a certain nonchalance, so as to conceal all art and make whatever one does or says appear to be without effort and almost without any thought about it.

Ok, nonchalance of misschien schijnbaar moeiteloos. Maar waarom stáát dat er dan niet? Omdat dat natuurlijk niet interessant en doordacht genoeg klinkt. Blijkbaar vindt de jury van een prijs voor Nederlandse letteren de Nederlandse taal niet toereikend om haar waardering in uit te drukken. Gelukkig is er nog het Italiaans.